شناخت کودک 6 تا 12 ماهه – بخش اول

اكنون كوك شما نيمي از راه اولين سال زندگي خود را سپري كرده است. او واقعا” پرتحرك شده و به محيط اطرافش بسيار علاقمند است. كنار آمدن با حس كنجكاوي او يك چالش بزرگ است. سعي كنيد صبور باشيد و اوقات خوشي با او داشته باشيد. كودك در شش ماه اول زندگي خود خيلي چيزها آموخته است.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

اين موضوع درمورد شما نيز صدق مي كند! شما نيز براي پدر ومادر بودن بسيار آموخته ايد. كودك در اين دوره بسيار كنجكاو است و اين تعجب شما را برمي انگيزد. روابط اجتماعي او بهتر و بهتر مي شود. كودك وارد دوران نوپايي مي شود و در مرحله ي كسب استقلال كم كم از شما جدا مي شود و منيت تازه ي خود را رشد مي دهد. با شما وارد گفتگو مي شود و دنياي جديدي را پيش روي شما به تصوير مي كشد.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

بررسی مراحل رشد کودکان در 6 تا 12 ماهگی:

رشد یک پدیده مستمر است. ممکن است در بعضی زمینه ها کند شود ولی هرگز متوقف نمی گردد. گاهی رشد در زمینه های خاصی پیشرفت نشان می دهد اما درمقابل ممکن است در زمینه های دیگر کندتر شود. ازنظر سرعت رشد هیچ دو کودکی مانند هم نیستند. مجموعه ای از نمودارها برای سیر تکامل رشد در سنین مختلف وجود دارد. اما احتمال اینکه کودک هر کاری را دقیقا^“ در زمان میانگین گفته شده انجام دهد بسیار کم است. کودک به احتمال قریب به یقین آن کار را زودتر یا دیرتر انجام می دهد. در این مقاله بطور مختصر برخی جنبه های رشد را که در زیر آمده است در کودکان 6-12 ماهه بررسی می کنیم:

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

1. رشد جسمانی
2. رشد حرکتی
3. رشد ذهنی
4. رشد ادراکی ( بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی، چشایی )
5. رشد گفتاري
6. رشد هيجاني، اجتماعي، عاطفي

1 – رشد جسمانی:

بطور متوسط وزن یک نوزاد طبیعی که پس از یکدوره کامل حاملگی بدنیا آمده است در لحظه تولد، حدود سه تا سه و نیم کیلوگرم و قد او بطور متوسط  48-50 سانتی متر است.بدیهی است که اندازه، قد و وزن در نوزادان مختلف فرق می کند، نوزادانی که از مادران سالمتر و با تغذیه ی بهتر بدنیا می آیند. ازنظر قد و وزن نیز طبیعی ترند. بطورکلی رشد جسمانی و رسیدگی اندام های بدنی به عوامل محیطی و ارثی بستگی دارد. نرمش، حرکات ساده ورزشی و تمرین نیز تا اندازه ای در رشد جسمانی کودک مؤثر است.

تغذیه و بهداشت مادر در دوران بارداری و شیردهی، در قد و وزن و سایر توانایی های کودک تأثیر بسزایی دارد. سوء تغذیه جنین باعث کاهش قابل ملاحظه ی سلول های مغزی شده، از رشد طبیعی سلول های ایجادشده نیز جلوگیری می کند. درهنگام تولد سلول های مغزی مربوط به حواس و تعادل از میلین پوشیده شده اند. بعد از تولد نیز این جریان با نظمی خاص ادامه پیدا می کند و تا پایان سال دوم زندگی به سرعت پیشرفت می کند.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

 

• 1-1 وزن

بطور متوسط هر هفته 150 تا 200 گرم بر وزن کودک اضافه می شود تا اینکه در شش ماهگی وزنش به دوبرابر وزن هنگام تولد می رسد. اگر وزن کودک بطور منظم اضافه نشود یعنی در بعضی هفته ها افزایشی نداشته باشد، در هفته های بعد این کمبود جبران خواهد شد. وزن پسران همیشه از دختران کمی بیشتر است و این تفاوت را تا دوران بلوغ حفظ می کنند ولی از آن به بعد دختران سریعتر رشد می کنند، ترکیبات بدنی آنها نیز با هم متفاوت است بطوریکه دختران درمقایسه با پسران چربی بیشتری دارند ولی عضلات و آب موجود در بدن پسران بیشتر است.

• 2-1 قد

تغییرات قد نیز مانند وزن، در یک سال اول زندگی قابل توجه است و درحدود بیش از 20 سانتی متر، یعنی تقریبا^”  بیش از 3/1 قد در هنگام تولد، به اندازه قد اضافه می شود.رشد سر در دوسال اول زندگی درمقایسه با قد و وزن کمتر است و از این طریق تناسب آن با بدن بدست می آید و شباهت و تناسب قد، وزن و سر به اندازه های دوره بزرگسالی نزدیک می شود. اندازه های بدنی دختران و پسران در دوسال اول تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.

• 3-1 رشد دندان ها

نخستين دندان كودك تا حدود 6تا8 ماهگي بيرون مي آيد و بقيه پس ازآن و به تدريج رشد مي كند. ممكن است كودكي در 3ماهگي دندان دربياورد و كودك ديگري تا يكسالگي دندان نداشته باشد. دير يا زود روييدن دندان ها هيچ ارتباطي با كم هوشي و با هوشي کودک ندارد. طبيعي است كه هرگونه اختلال در تغذيه كودك بخصوص كمبود شير موجب ناهنجاري هايي در تشكيل و رشد مينا و نسوج دندان مي شود. و رشد آن را با اشكال مواجه مي كند. با دادن شير كافي به كودك و با اضافه كردن مواد ضروري به غذاي او زمينه براي رشد مناسب دندان ها فراهم مي شود.

 

2 – رشد حرکتی

توالی رشد حرکتی شامل :

• رشد حرکتی درشت : Gross motor development
• رشد حرکتی ظریف : Fine motor development

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)رشد حرکتی درشت به کنترل اعمالی اشاره دارد که به نوباوگان کمک می کند در محیط گردش کنند مثلا^“ سینه خیز بروند، بایستند و راه بروند، درمقابل رشد حرکات ظریف به حرکت های کوچکتر مانند دست دراز کردن و چنگ زدن مربوط می شود. گرچه توالی رشد حرکتی دربین کودکان خیلی یکنواخت است اما تفاوت های فردی زیادی در سرعت رشد حرکتی وجود دارد. فقط درصورتی نسبت به رشد کودک نگران می شویم که چند مهارت حرکتي بطورجدی به تأخیر افتاده باشد.بطور خلاصه در :

 

• 24 هفتگي

حرکات درشت: عضلات كودك آنقدر قوي شده كه مي تواند مقدار زيادي از وزنش را روي ساعدهايش بياندازد. در حالي كه دستهايش را به عنوان تكيه گاه جلو گذاشته است مي نشيند مي تواند دستهايش را دراز كند تا بلندش كنيد و مي تواند بدون تكيه به جايي چند دقيقه در صندلي بچه بنشيند.

حرکات ظریف: حركات كودك كاملتر و ظريفتر مي شود. مي تواند چيزي را از يك دست به دست ديگر بدهد. مي تواند شيشه شيرش را نگه دارد. اگر چيزي در دستش باشد آن را زمين مي اندازد تا چيز ديگري را بردارد.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

• 28 هفتگي

حرکات درشت: كودك با دقت بيشتري اشياء را در چنگ خود مي گيرد و براي رسيدن به آنها انگشتان خود را دراز ميكند. مي تواند چيزي را به راحتي دست به دست كند ،وقتي مي خواهد چيز ديگري را بردارد ، چيزي را كه در دست دارد نگه مي دارد. با اسباب بازي روي ميز ميزند، با دقت بيشتري غذا مي خورد. مي تواند غذاهاي ساده را با دست بخورد.

حرکات ظریف: بدون كمك مي نشيند، سينه خيز ميرود. مدتي روي شكم مي خوابد، وزنش را با يكدست تحمل مي كند. وقتي او را سر پا نگه ميداريد وزنش را روي زانوها و باسن خود كه صاف نگه داشته تحمل مي كند.

• 32هفتگي

حرکات درشت:  از ايجاد سر و صدا و به هم زدن اسباب بازي هايش لذت مي برد. مي تواند كاغذ را پاره كند، مي تواند چيزي را محكم در انگشتانش نگه دارد. براي حركت كردن تلاش مي كند.

حرکات ظریف: براي رسيدن به اسباب بازي دستش را دراز مي كند. ممكن است بدن خود را به عقب و جلو تكان دهد. اگر دستهايش را نگهداريد، بالا و پايين مي پرد .

• 36 هفتگي

حرکات درشت: حركات كودك دقيق تر شده و كمتر اشياء را به دهان مي برد. كم كم مي تواند با انگشت سبابه خود اشاره كند. مي تواند به جلو خم شده و اجسام كوچك را بردارد و همچنین مي تواند 2 مكعب را كنار هم بگيرد، گويي مشغول مقايسه كردن آنهاست.

حرکات ظریف: مي تواند تمام وزنش را روي پاهايش نگه دارد ولي بايد به چيزي تكيه كند. او مي تواند 10 دقيقه بنشيند، به طرفين خم شود و تعادل خود را حفظ كند.مي تواند بغلتد و يا تلاش كند چهار دست و پا حركت كند.

• 40 هفتگي

حرکات درشت: مي تواند شيء كوچكي را با كنار هم آوردن انگشتان شست و سبابه از زمين بردارد. عمدا^“ چيزي را رها مي كند، مي تواند برجي با دومكعب بسازد.

حرکات ظریف: كودك مي تواند حركت كند، مقدار كمي روي دستها و زانوهايش جلو ميرود. مي تواند خود را بالا بكشد و از تغيير وضعيت از حالت نشسته به خوابيده لذت مي برد.

• 44 هفتگي

حرکات درشت: با 4دست و پا به همه جا ميرود. مي تواند وقتي كه ايستاده است پاي خود را از زمين بلند كند.

حرکات ظریف: به سادگي اشياء را رها مي كند، مدت زيادي را صرف گذاشتن چيزهاي مختلف در داخل ظروف و درآوردن آنها مي كند. اگر دست خود را به طرف او دراز كنيد، چيزي را كه در دست دارد به سمت شما مي گيرد. بازيهاي دست زدني مثل “دس دسي” انجام مي دهد.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

• 48 هفتگي

حرکات درشت: با گرفتن اثاثيه به پهلو حركت ميكند. اگر هر دو دست او را بگيريد به جلو تا يك سالگي حركت ميكند. در يك سالگي اگر فقط يك دست او را بگيريد مي تواند راه برود.

حرکات ظریف: اشياء را از روي قصد پرت ميكند. همه چيز را دردهان مي گذارد و سعي مي كند دو مكعب را با يك دست بگيرد.

ادامه دارد… ( کلیک کنید )

 

 

منابع:(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

1. برك، لورااي (1385) . روانشناسي رشد1 (ازلقاح تا كودكي) . مترجم يحيي سيدمحمدي . تهران: نشر ارسباران.
2.  سیف، سوسن… [و دیگران] (1377) . روانشناسی رشد(1) . تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
3.  ماسن، پاول هنري…[ و ديگران] (1380) . رشد وشخصيت كودك؛ مترجم مهشيد ياسائي . تهران: نشرمركز، كتاب ماد.
4.  میریام، استاپرد (1388)- همه کودکان تیزهوشند اگر…: . چگونه استعدادهای واقعی کودک خود را کشف و تقویت کنیم . ترجمه سهراب سوری، امیرصادق بابلان . تهران: ذهن آویز.