ادامه ی بخش اول

در بخش اول با رشد جسمی و حرکتی کودک آشنا شدیم. در ادامه می‌خواهیم روند رشد ذهنی، ادراکی و رشد هیجانی، اجتماعی و عاطفی کودک 6 تا 12 ماهه را بررسی کنیم.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

3 – رشد ذهني

وزن مغز کودک درطی دوسال اول زندگی دوبرابر می شود. این افزایش وزن تاحدودی بدلیل رشد” اتصالات” بین سلول ها و قسمت های مختلف مغز است. بدون این اتصالات ما قادر به فکرکردن نخواهیم بود و یادگیری نیز از طریق این اتصالات شروع می شود. نوزاد هنگامی که به چیزی علاقمند می شود و تلاش ذهنی می کند، مغز او شروع به تشکیل یک شبکه می کند.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

تاثیر صداها:

هنگام تحریک هریک از حواس کودک، همین کار انجام می گیرد. بنابراین از بدو تولد، هر صدا، تماس، احساس، تصویر، بو و مزه موجب ساخته شدن اتصالات بیشتری می شود. برای پیشرفت رشد ذهنی بایستی بینایی، شنوایی، حافظه و مهارت های حرکتی باهم پیش بروند. همگام با افزایش درک عمومی، بسیاری از مهارت های مغزی و بدنی به سرعت رشد می کنند و توسعه می یابند.

عوامل تعیین کننده عبارتند از :

اجتماعی بودن، شخصیت کودک و محیطی که شما برای او ایجاد می کنید. فراهم  کردن محیط غنی از محرک ها برای کودک، بخصوص در سال اول زندگی و ادامه آن در سال های آتی در مغز جهش های رشدی عمده ای را بعمل می آورد.

توالی رشد ذهنی در کودک شش تا دوازده ماهه:

• 24 هفتگی

با ايجاد صداهاي مختلف سعي در جلب توجه دارد. وقتي كه صداي كسي را مي شنود هيجان زده مي شود. دستانش را براي اينكه بغلش كنيد بلند ميكند. او با تصوير خود در آينه صحبت ميكند و به آن لبخند ميزند. با دهانش حباب توليد ميكند. كم كم از غريبه ها خجالت مي كشد، بعضي غذاها را ترجيح مي دهد و از بعضي غذاها بدش مي آيد.

• 28 هفتگي

كودك شروع به مكالمه مي كند. صداهاي قابل فهمي از خود درمي آورد. نام خود را مي داند. دستش را براي اينكه بغلش كنيد دراز ميكند. استقلال خود را با تلاش براي به تنهايي غذا خوردن شروع مي كند. شروع به تقليد كارهاي ساده مي كند.

• 32 هفتگي

كم كم معني كلمات را درك ميكند. ميداند «نه» یعني چه. علاقه زيادي به بازي دارد و عميقا^“ روي اسباب بازي هايش تمركز مي كند. دنبال اسباب بازي كه انداخته است مي گردد.

• 36 هفتگي

بازي ها و شعرهاي آشنا را مي شناسد . در قسمت های مناسب مي خندد.مي تواند حركات را پيش بيني كند. وقتي اسمش را صدا مي كنيد سرش را برمي گرداند. دستهايش را براي شسته شدن دارز ميكند ولي از ليف حمام رو برمي گرداند.

• 40 هفتگي

كودك درحال آشنا شدن با كارهاي روزمره است. مثل باي باي كردن ،جلوآوردن پايش براي جوراب پوشيدن. عروسك را مي شناسد و نوازشش ميكند.

بدنبال اسباب بازي اش گوشه و كنار را مي گردد. اگر از او بپرسيد بابا كجاست بدنبال پدرش مي گردد.

• 44 هفتگي

مي تواند يك كلمه قابل فهم به زبان آورد. چيزهايي را در كتابها نشان مي دهد اما تمركز طولاني ندارد. اسباب بازي هايش را پرت مي كند. بتدريج مفهوم داخل، خارج، اينجا و آنجا را مي فهمد.

• 48 هفتگي

كودك علاقه شديدي به كتاب ها و تصاوير آن دارد. نام خود را تكرار مي كند. او عاشق شوخي است و به خاطر خنده هر كاري مثل تكرار حقه هايي كه شما را

مي خنداند، انجام مي دهد. با تكان دادن سر «نه» مي گويد.

كودك بوسيدن را خوب مي فهمد.  و مي تواند مجموعه وسيعي از یکسالگی احساس هاي مختلف را به نمايش بگذارد. او مي تواند عروسك را بلند كند، آن را به شما بدهد و رهايش كند. دو يا سه كلمه با معني به زبان مي آورد. شروع به فهم پرسش هاي ساده مي كند.

4 – رشد ادراكي ( بینایی، شنوایی )

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

رشد کنش های ادراکی با حواس آغاز می شود. یعنی زمانی که کودک نسبت به محرک های خارجی ازقبیل نور، صدا،طعم و بو واکنش نشان می دهد. اگرچه هنوز بسیاری از کارکردهای مغز ناشناخته مانده است و ادراک کودک غیرقابل دسترسی است. روشن است که زیربنای هر ادراک یک فعالیت عصبی در مغز است. گیرنده های حسی، شنوایی، بینایی و گیرنده هایی مانند چشایی و بویایی و غیره ادراک های حسی مختلف را دریافت کرده، برای ارزیابی واکنش، به مراکز مختلف  مغز می فرستند.

• 1-4 بينايي:

انسان ها براي كاويدن محيطشان بيش از هر كس ديگري به بينايي وابسته هستند. گرچه در ابتدا دنياي ديداري نوزاد گسيخته است. در 7 تا 8 ماهگي، دستخوش تغييرات عظيمي مي شود. رشد سريع چشم و مراكز بينايي در قشز مخ، به رشد بينايي كمك ميكند و تيزي بينايي ( ظرافت تشخيص ) در سال اول بهبود مي یابد. تيزي بينايي در 11 ماهگي نزديك به سطح بزرگسالان است.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

• 2-4 شنوايي :

در سال اول زندگي كودكان سازمان دادن اصوات در سطح هاي پيچيده را آغاز مي كنند. اگر دو آهنگي كه اندكي با هم تفاوت دارند نواخته شوند، يك بچه يك ساله مي تواند بگويد آنها يكي نيستند. پاسخ دهي به صدا به كاوش ديداري و لامسه نوزاد در محيط كمك ميكند. توانايي و تشخيص دادن محل دقيق صدا با كمك نگاه كردن در 6 ماهگي به نحو قابل ملاحظه اي بهبود مي یابد.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

اثر صدا در این سن:

در اين زمان كودكان مي توانند در مورد فاصله صدا قضاوت كنند. اما اگر شيء صدادار دور از آنها باشد نمي توانند در تاريكي آن را پيدا كنند. نوباوگان مي توانند تقريبا^“ تمامي صداهاي زبان انسان را درك كنند. پس در سال اول براي فراگيري زبان آماده مي شوند. وقتي كه كودك فعالانه به صحبت افراد پيرامون خود گوش ميكند. ياد ميگيرد روي انواع صداهاي با معني در زبان خودشان تمركز كنند. آنها در 6 ماهگي صداهايي را كه در زبان محاوره اي مفيد نيستند كنار ميگذارند.

5 – رشد گفتاري :

تبديل فريادهاي نوزاد به يك نظام پيچيده ارتباطي در نخستين سالهاي زندگي، مدت هاست توجه صاحبنظران را به خود جلب كرده است. اگر چه معمولا^“ شروع تكلم را با به كار بردن اولين كلمات مشخص مي كنند. ولي مي توان گفت كه كودك از حدود سه ماهگي با ايجاد صدا به نحوي با پيرامون خود رابطه برقرار مي كند.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

اثر صدا:

ضمن اينكه اطلاعات كودك درمورد وضعيت خود از شناخت او از صداها و اصوات بيشتر است. بتدريج كه كودك بزرگ مي شود و شنوايي نيز به كمك او مي آيد آگاهي او از صداها بيشتر مي شود. كودك در اين مرحله به صداي ديگران گوش مي دهد و از بازي با صداها لذت مي برد.

اين سر و صداها نه تنها براي كودك، بلكه براي پدر و مادر نيز لذت بخش است. و باعث مي شود كه آنها متقابلا^“ به كودك پاسخ دهند و زمينه را براي تقليد از او فراهم كنند.

آغاز نه گفتن و نه شنیدن:

از ماه ششم كودك به نحو فزاينده اي صداها را تقليد و تكرار مي كند . كودك در حدود 9 ماهگي نسبت به اسم خود و كلمه “نه” و “نكن” عكس العمل نشان مي دهد. و شروع به تقليد صداها مي كند. نقش والدين از اين بعد اهميت ويژه اي دارد. بعد از اينكه كودك با كمك والدين توانست بسياري از صداها را تقليد كند كم كم آمادگي پيدا مي كند كه اولين كلمه را به زبان بياورد.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

بطور خلاصه :

• در 28 هفتگي تا یکسالگی

كودك هجاهاي واضحي را ادا ميكند ، مثل ” دا ” ، “با” ، ” كا” . فريادهاي كودك شامل انواع مختلفي از صداهاي زير و بم است. اوشروع به انجام بازيهايي با زبان و لب هاي خود مي كند و سعي مي كند با ايجاد صدا ، جيغ ، يا سرفه توجه شما را به خود جلب كند.

• در 32 هفتگي

هجاها را بطور واضحي تركيب مي كند مثل “دا-با” و “با-با”، بتدريج صداهاي “ت” ، “د” ، “و” را هم اضافه مي كند و بعد درحدود 36  تا 40 هفتگي صداهاي گفتاري واقعي را تقليد مي كند و حتي ممكن  است یک كلمه بامعني را بكار ببندد.

6- رشد هيجاني، اجتماعي، عاطفي :

جدا كردن رشد عاطفي و اجتماعي در اين دوره از زندگي، كار آساني نيست و روانشناسان فقط براي سهولت مطالعه، اين تقسيم بندي را انجام مي دهند. حالات عاطفي كودك، ابتدا به احساس آسايش و عدم آسايش  محدود مي شود. يعني تا زماني كه در امر تغذيه ي كودك تأخير رخ دهد يا خيس باشد برانگيخته مي شود و واكنش هاي عاطفي در كودك مشخص مي شود.

زماني كه كودك دريابد وجود مادر براي ارضاي نيازهايش ضروري است، اولين زمينه هاي آگاهي از عوامل اجتماعي نيز شكل مي گيرد. به اين ترتيب كمتر مي توان زمينه هاي عاطفي و اجتماعي را بطور جداگانه مورد بررسي قرار داد.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

نیاز به احساس امنیت:

كودك در 8ماهگي چهره اش با ديدن افراد غريبه تغيير مي كند. اگر نيازهاي كودك به موقع برطرف شود و والدين عواطف خود را به كودك نشان دهند و كودك دريابد كه صميمانه دوستش دارند و از او حمايت مي كنند، احساس امنيت ،آرامش و اطمينان مي كند. و برعكس، اگر توجه به كودك ناكافي، ناپايدار يا منفي باشد، كودك احساس ناامني و ترس مي كند.

اهمیت ارتباط مادر و کودک در این سن:

تحقيقات مختلف انجام شده در مورد حيوانات و انسان، نشانگر اين است که ارتباط مادر و کودک هم در رشد جسمانی و هم در ابعاد روانی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شواهد تحقیقی ارائه شده توسط «رنه اشپتیز » ، پزشک اتریشی که حاصل مطالعات وی در شیرخوارگاه ها و بیمارستان ها در زمان جنگ است، نشان می دهد که عدم توجه به کودکان در نخستین ماه های زندگی، ممکن است باعث شود که آنها به تحریکات محیطی پاسخ ندهند و در موارد شدیدتر پژمرده شده و بمیرند. « مارگارت ریبل » در کتاب حقوق نوزادان ادعا می کندکه عشق مادر، شرط لازم برای رشد رضایت بخش کودک است.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

تحقیقات در این زمینه:

تحقیقاتی که توسط گروه دیگری از روانشناسان انجام شده، نشان می دهد که، کودکانی که کمتر از اندازه طبیعی مورد توجه بزرگسالان قرار دارند در بسیاری از موارد عقب ماندگی هایی دارند.در فاصله زمانی بین 7 تا 12 ماهگی در کودکان ترس های تازه ای ایجاد می شود. شاید علت آن پیشرفت حافظه فعال و حافظه یادآوری در این دوران باشد، هرچند که امر نسبتا^”  ناآشنا مهمولا^“ علاقه کودک را بخود جلب می کند و گاهی او را می خنداند ولی درعین حال ممکن است کودک دچار بلاتکلیفی شود.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

مثال:

مثلا^“ کودکی ممکن است از دیدن مادرش که کلاه عجیبی برسر گذاشته، یا وقتی برای اولین بار صدای کسی را از ضبط صوت می شنود گریه راسر دهد. اگر کودک بغیر از گریه هیچ رفتار دیگری را نتواند از خود نشان دهد که ازحالت بلاتکلیفی درآید (مثلا^“ با اسباب بازی بازی کند یا بطرف مادرش بدود) حالتش تشدید می شود. به این حالت ترس و اضطراب گفته می شود. ترس از جدایی موقت از مراقب آشنا بیش تر از آن موقع معلوم می شود که کودک در اتاقی با غریبه ای تنها مانده باشد.اگر با پرستارش یا یکی از بستگان آشنا باشد کمتر احتمال دارد که دچار ترس شود.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

بطور خلاصه در :

• 24 هفتگی

با حرکاتی همچون نوازش کردن، ضربه زدن و چنگ زدن واکنش نشان می دهد. اوممکن است به نشان علاقه به صورت شما دست کشد. ممکن است از غریبه ها بترسد و احساس تعلق خود به شما را با چنگ زدن به شما و نگه داشتن شما، نشان دهد.

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

• 28 تا 36 هفتگی

کودک شما به کودک دیگر نگاه می کند . دستش را بطرف او دراز می کند . او را لمس می کند . او بازی هایی مثل « دس دسی» و « این میگه بریم دزدی» رادوست دارد . برای جلب توجه سرفه می کند. صداهای حلقی درمیاورد . جیغ می کشد، گریه می کند و حباب تولید می کند. کودک نام خود را می داند و معنای « نه» را می فهمد . حس شوخ طبعی دارد و خیلی دوست دارد شما را بخنداند . اما با فشردن سر و صورت خود به صورت شما محبت زیادش را نشان می دهد . برخی تشریفات اجتماعی مثل «بای بای کردن» و بوسیدن را بلد است . اگر اسباب بازی اورا بگیرید خشمگین  می شود .

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه)

منابع:

1. برك، لورااي (1385) . روانشناسي رشد1 (ازلقاح تا كودكي) . مترجم يحيي سيدمحمدي . تهران: نشر ارسباران.
2.  سیف، سوسن… [و دیگران] (1377) . روانشناسی رشد(1) . تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
3.  ماسن، پاول هنري…[ و ديگران] (1380) . رشد وشخصيت كودك؛ مترجم مهشيد ياسائي . تهران: نشرمركز، كتاب ماد.
4.  میریام، استاپرد (1388)- همه کودکان تیزهوشند اگر…: . چگونه استعدادهای واقعی کودک خود را کشف و تقویت کنیم . ترجمه سهراب سوری، امیرصادق بابلان . تهران: ذهن آویز.

کتاب‌های پیشنهادی در این زمینه:

اكنون كوك شما نيمي از راه اولين سال زندگي خود را سپري كرده است. او واقعا” پرتحرك شده و به محيط اطرافش بسيار علاقمند است. كنار آمدن با حس كنجكاوي او يك چالش بزرگ است. سعي كنيد صبور باشيد و اوقات خوشي با او داشته باشيد. كودك در شش ماه اول زندگي خود خيلي چيزها آموخته است.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

اين موضوع درمورد شما نيز صدق مي كند! شما نيز براي پدر ومادر بودن بسيار آموخته ايد. كودك در اين دوره بسيار كنجكاو است و اين تعجب شما را برمي انگيزد. روابط اجتماعي او بهتر و بهتر مي شود. كودك وارد دوران نوپايي مي شود و در مرحله ي كسب استقلال كم كم از شما جدا مي شود و منيت تازه ي خود را رشد مي دهد. با شما وارد گفتگو مي شود و دنياي جديدي را پيش روي شما به تصوير مي كشد.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

بررسی مراحل رشد کودکان در 6 تا 12 ماهگی:

رشد یک پدیده مستمر است. ممکن است در بعضی زمینه ها کند شود ولی هرگز متوقف نمی گردد. گاهی رشد در زمینه های خاصی پیشرفت نشان می دهد اما درمقابل ممکن است در زمینه های دیگر کندتر شود. ازنظر سرعت رشد هیچ دو کودکی مانند هم نیستند. مجموعه ای از نمودارها برای سیر تکامل رشد در سنین مختلف وجود دارد. اما احتمال اینکه کودک هر کاری را دقیقا^“ در زمان میانگین گفته شده انجام دهد بسیار کم است. کودک به احتمال قریب به یقین آن کار را زودتر یا دیرتر انجام می دهد. در این مقاله بطور مختصر برخی جنبه های رشد را که در زیر آمده است در کودکان 6-12 ماهه بررسی می کنیم:

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

1. رشد جسمانی
2. رشد حرکتی
3. رشد ذهنی
4. رشد ادراکی ( بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی، چشایی )
5. رشد گفتاري
6. رشد هيجاني، اجتماعي، عاطفي

1 – رشد جسمانی:

بطور متوسط وزن یک نوزاد طبیعی که پس از یکدوره کامل حاملگی بدنیا آمده است در لحظه تولد، حدود سه تا سه و نیم کیلوگرم و قد او بطور متوسط  48-50 سانتی متر است.بدیهی است که اندازه، قد و وزن در نوزادان مختلف فرق می کند، نوزادانی که از مادران سالمتر و با تغذیه ی بهتر بدنیا می آیند. ازنظر قد و وزن نیز طبیعی ترند. بطورکلی رشد جسمانی و رسیدگی اندام های بدنی به عوامل محیطی و ارثی بستگی دارد. نرمش، حرکات ساده ورزشی و تمرین نیز تا اندازه ای در رشد جسمانی کودک مؤثر است.

تغذیه و بهداشت مادر در دوران بارداری و شیردهی، در قد و وزن و سایر توانایی های کودک تأثیر بسزایی دارد. سوء تغذیه جنین باعث کاهش قابل ملاحظه ی سلول های مغزی شده، از رشد طبیعی سلول های ایجادشده نیز جلوگیری می کند. درهنگام تولد سلول های مغزی مربوط به حواس و تعادل از میلین پوشیده شده اند. بعد از تولد نیز این جریان با نظمی خاص ادامه پیدا می کند و تا پایان سال دوم زندگی به سرعت پیشرفت می کند.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

• 1-1 وزن

بطور متوسط هر هفته 150 تا 200 گرم بر وزن کودک اضافه می شود تا اینکه در شش ماهگی وزنش به دوبرابر وزن هنگام تولد می رسد. اگر وزن کودک بطور منظم اضافه نشود یعنی در بعضی هفته ها افزایشی نداشته باشد، در هفته های بعد این کمبود جبران خواهد شد. وزن پسران همیشه از دختران کمی بیشتر است و این تفاوت را تا دوران بلوغ حفظ می کنند ولی از آن به بعد دختران سریعتر رشد می کنند، ترکیبات بدنی آنها نیز با هم متفاوت است بطوریکه دختران درمقایسه با پسران چربی بیشتری دارند ولی عضلات و آب موجود در بدن پسران بیشتر است.

• 2-1 قد

تغییرات قد نیز مانند وزن، در یک سال اول زندگی قابل توجه است و درحدود بیش از 20 سانتی متر، یعنی تقریبا^”  بیش از 3/1 قد در هنگام تولد، به اندازه قد اضافه می شود.رشد سر در دوسال اول زندگی درمقایسه با قد و وزن کمتر است و از این طریق تناسب آن با بدن بدست می آید و شباهت و تناسب قد، وزن و سر به اندازه های دوره بزرگسالی نزدیک می شود. اندازه های بدنی دختران و پسران در دوسال اول تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.

• 3-1 رشد دندان ها

نخستين دندان كودك تا حدود 6تا8 ماهگي بيرون مي آيد و بقيه پس ازآن و به تدريج رشد مي كند. ممكن است كودكي در 3ماهگي دندان دربياورد و كودك ديگري تا يكسالگي دندان نداشته باشد. دير يا زود روييدن دندان ها هيچ ارتباطي با كم هوشي و با هوشي کودک ندارد. طبيعي است كه هرگونه اختلال در تغذيه كودك بخصوص كمبود شير موجب ناهنجاري هايي در تشكيل و رشد مينا و نسوج دندان مي شود. و رشد آن را با اشكال مواجه مي كند. با دادن شير كافي به كودك و با اضافه كردن مواد ضروري به غذاي او زمينه براي رشد مناسب دندان ها فراهم مي شود.

2 – رشد حرکتی

توالی رشد حرکتی شامل :

• رشد حرکتی درشت : Gross motor development
• رشد حرکتی ظریف : Fine motor development

(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)رشد حرکتی درشت به کنترل اعمالی اشاره دارد که به نوباوگان کمک می کند در محیط گردش کنند مثلا^“ سینه خیز بروند، بایستند و راه بروند، درمقابل رشد حرکات ظریف به حرکت های کوچکتر مانند دست دراز کردن و چنگ زدن مربوط می شود. گرچه توالی رشد حرکتی دربین کودکان خیلی یکنواخت است اما تفاوت های فردی زیادی در سرعت رشد حرکتی وجود دارد. فقط درصورتی نسبت به رشد کودک نگران می شویم که چند مهارت حرکتي بطورجدی به تأخیر افتاده باشد.بطور خلاصه در :

• 24 هفتگي

حرکات درشت: عضلات كودك آنقدر قوي شده كه مي تواند مقدار زيادي از وزنش را روي ساعدهايش بياندازد. در حالي كه دستهايش را به عنوان تكيه گاه جلو گذاشته است مي نشيند مي تواند دستهايش را دراز كند تا بلندش كنيد و مي تواند بدون تكيه به جايي چند دقيقه در صندلي بچه بنشيند.

حرکات ظریف: حركات كودك كاملتر و ظريفتر مي شود. مي تواند چيزي را از يك دست به دست ديگر بدهد. مي تواند شيشه شيرش را نگه دارد. اگر چيزي در دستش باشد آن را زمين مي اندازد تا چيز ديگري را بردارد.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

• 28 هفتگي

حرکات درشت: كودك با دقت بيشتري اشياء را در چنگ خود مي گيرد و براي رسيدن به آنها انگشتان خود را دراز ميكند. مي تواند چيزي را به راحتي دست به دست كند ،وقتي مي خواهد چيز ديگري را بردارد ، چيزي را كه در دست دارد نگه مي دارد. با اسباب بازي روي ميز ميزند، با دقت بيشتري غذا مي خورد. مي تواند غذاهاي ساده را با دست بخورد.

حرکات ظریف: بدون كمك مي نشيند، سينه خيز ميرود. مدتي روي شكم مي خوابد، وزنش را با يكدست تحمل مي كند. وقتي او را سر پا نگه ميداريد وزنش را روي زانوها و باسن خود كه صاف نگه داشته تحمل مي كند.

• 32هفتگي

حرکات درشت:  از ايجاد سر و صدا و به هم زدن اسباب بازي هايش لذت مي برد. مي تواند كاغذ را پاره كند، مي تواند چيزي را محكم در انگشتانش نگه دارد. براي حركت كردن تلاش مي كند.

حرکات ظریف: براي رسيدن به اسباب بازي دستش را دراز مي كند. ممكن است بدن خود را به عقب و جلو تكان دهد. اگر دستهايش را نگهداريد، بالا و پايين مي پرد .

• 36 هفتگي

حرکات درشت: حركات كودك دقيق تر شده و كمتر اشياء را به دهان مي برد. كم كم مي تواند با انگشت سبابه خود اشاره كند. مي تواند به جلو خم شده و اجسام كوچك را بردارد و همچنین مي تواند 2 مكعب را كنار هم بگيرد، گويي مشغول مقايسه كردن آنهاست.

حرکات ظریف: مي تواند تمام وزنش را روي پاهايش نگه دارد ولي بايد به چيزي تكيه كند. او مي تواند 10 دقيقه بنشيند، به طرفين خم شود و تعادل خود را حفظ كند.مي تواند بغلتد و يا تلاش كند چهار دست و پا حركت كند.

• 40 هفتگي

حرکات درشت: مي تواند شيء كوچكي را با كنار هم آوردن انگشتان شست و سبابه از زمين بردارد. عمدا^“ چيزي را رها مي كند، مي تواند برجي با دومكعب بسازد.

حرکات ظریف: كودك مي تواند حركت كند، مقدار كمي روي دستها و زانوهايش جلو ميرود. مي تواند خود را بالا بكشد و از تغيير وضعيت از حالت نشسته به خوابيده لذت مي برد.

• 44 هفتگي

حرکات درشت: با 4دست و پا به همه جا ميرود. مي تواند وقتي كه ايستاده است پاي خود را از زمين بلند كند.

حرکات ظریف: به سادگي اشياء را رها مي كند، مدت زيادي را صرف گذاشتن چيزهاي مختلف در داخل ظروف و درآوردن آنها مي كند. اگر دست خود را به طرف او دراز كنيد، چيزي را كه در دست دارد به سمت شما مي گيرد. بازيهاي دست زدني مثل “دس دسي” انجام مي دهد.(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

• 48 هفتگي

حرکات درشت: با گرفتن اثاثيه به پهلو حركت ميكند. اگر هر دو دست او را بگيريد به جلو تا يك سالگي حركت ميكند. در يك سالگي اگر فقط يك دست او را بگيريد مي تواند راه برود.

حرکات ظریف: اشياء را از روي قصد پرت ميكند. همه چيز را دردهان مي گذارد و سعي مي كند دو مكعب را با يك دست بگيرد.

ادامه دارد… ( کلیک کنید )

منابع:(شناخت کودک 6 تا 12 ماهه-بخش اول)

1. برك، لورااي (1385) . روانشناسي رشد1 (ازلقاح تا كودكي) . مترجم يحيي سيدمحمدي . تهران: نشر ارسباران.
2.  سیف، سوسن… [و دیگران] (1377) . روانشناسی رشد(1) . تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
3.  ماسن، پاول هنري…[ و ديگران] (1380) . رشد وشخصيت كودك؛ مترجم مهشيد ياسائي . تهران: نشرمركز، كتاب ماد.
4.  میریام، استاپرد (1388)- همه کودکان تیزهوشند اگر…: . چگونه استعدادهای واقعی کودک خود را کشف و تقویت کنیم . ترجمه سهراب سوری، امیرصادق بابلان . تهران: ذهن آویز.

ما پدر و مادرها میراث گران بهایی که می توانیم برای فرزندانمان به جا بگذاریم “احساس عزت نفس” هست . البته این خصوصیت به صورت وراثت به بچه ها منتقل نمی شود و این طور نیست که بطور ذاتی در ژن های ما وجود داشته باشد.

عزت نفس بطور تدریجی براساس تجربه هایی که کسب می کنیم و ازهمان روزهای اولیه ی زندگی شروع به شکل گیری می کند و ما بعنوان والدین نقش اساسی در شکل گیری این مهم برعهده داریم. تمام استعدادها و توانایی های بالقوه کودک ممکن است نابود شود و فعال نشود اگر حس عزت نفس در کودک رشد پیدا نکند.

عزت نفس و اعتماد به نفس:

اعتماد به نفس در هنگام رویارویی ما با مشکلات مختلف همواره با خودآگاهی مثبت در وجود ما همراه هست .زمانی که به خودمان و توانایی هایمان مطمئن هستیم با نگاه مثبتی که به خود و توانایی هایمان داریم باعث می شود که در مشکلات بهتر رفتار کنیم .

درمقابل، کمبود اعتماد به نفس منجر به داشتن درک منفی از خودمان می شود . همانطور که داشتن اعتماد به نفس کمک می کند در برخورد با مشکلات موفق تر رفتار کنیم ، قرارگرفتن در هر موقعیت موفقیت آمیز هم اعتماد به نفس و عزت نفس را بالا می برد.

حالا ، فرق اعتماد به نفس با عزت نفس چیست؟

اعتماد به نفس

از ایمان داشتن به خود و شناخت خوب از خود سرچشمه می گیرد، اینکه به خصوصیات خود یعنی توانایی ها و نقطه ضعف هایمان آگاه باشیم. این آگاهی و شناخت از ویژگی های ما کمک می کند که براساس توانایی هایمان رفتار کنیم . درصدد کنترل و رفع نقاط ضعف‌مان باشیم و خودمان را یا در موقعیت شکست قرار ندهیم و یا در پذیرش آن باشیم  و اینکه بدانیم چه زمانی از چه استعدادمان استفاده کنیم . و چه خوب است که به بچه ها کمک کنیم تا به خود آگاه باشند .

با قراردادن آن ها در موقعیت های مختلف و کسب تجربه های متفاوت، کمک کنیم تا طیف احساسات، توانایی ها و نقاط ضعف شان را بشناسند و برای آن چاره کنند.

عزت نفس

از حس دوست داشتن و دوست داشتنی بودن برمی‌آید. اینکه امنیت عاطفی داشته باشیم و لازمه این را به کودکانمان هم منتقل کنیم.

” محبت بی قید و شرط” کلید کسب عزت نفس هست. این که در هر شرایطی برای من دوست داشتنی هستی حتی وقتی کار بدی انجام می دهی. این که کار از شخصیت کودک جداست. (کاری که انجامش دادی بد بود اما خودت همیشه برایم دوست داشتنی هستی)

عزت نفس یعنی احساس کاملا خوبی نسبت به خودمان داشته باشیم . حس ” ارزشمند بودن و حس ” دوست داشتنی بودن ” از عزت نفس بالا می‌آید که البته این با خودشیفتگی فرق دارد.

در خودشیفتگی فرد اغراق شده خودش را بدون داشتن شناخت از خود دوست دارد و به شدت قبول دارد.

اما در عزت نفس با علم به توانایی ها و کاستی ها خودش را دوست داشتنی  و شایسته ی احترام می داند.

مسلماً حضور اعتماد به نفس و عزت نفس توأمان می تاند باعث بالندگی فرد شود و احساس رضایت از زندگیش داشته باشد. چیزهایی توی زندگی هرکدام از ما وجود دارد که برای شخص خودمان خیلی اهمیت دارد . مثل داشتن برخی ملاک های اخلاقی، اهداف شخصی، ایده ها و آرزوها و … که حتی ممکن است برای جامعه ای که زندگی می کنیم هم مهم نباشد، اما این جنبه ها همان هایی هستند که پس از کسب آن ها احساس اعتماد به نفس واقعی می کنید . در حالی که ممکن است برای افراد دیگر هیچ اهمیتی نداشته باشد.

• اما در مورد بچه ها:

گاهی چند موضوع کوچک می تواند به عزت نفس آن ها آسیب بزند . اولین و مهم ترین مسئله از نظر کودکان این است که آیا والدین شان آن ها را دوست دارند?. و برایشان ارزش قائل هستند یا نه ؟.

محبت اساس احساس امنیت و عزت نفس در کودکان است.

و بر عزت نفس آن ها در دوران کودکی اثر می گذارد.

برای کودک همچنان که رشد می کند و بزرگتر می شود عوامل مختلفی دارای اهمیت ویژه می شود:

• موفقیت در مدرسه
• توانایی ایجاد و نگهداری روابط دوستانه
• بلوغ
• و …

این دلایل به دلیل اهمیت بسیاری که دارند اثر شگرفی بر کل خودآگاهی و احساس عزت نفس کودک خواهد داشت. آنچه در بزرگسالی پیروزی یا شکست جزئی قلمداد می شود. عامل فشار بالقوه ای هست که بر خودآگاهی و اعتماد به نفس کودک وارد می شود . این فشار به ویژه در حوزه هایی که کودک خودش را با همسالانش مقایسه می کند بیشتر دیده می شود.

نویسنده: سعیده شکوری